geri dön

Tarih: Nisan, 1999
Yer: Amerika'da bir Universite
Ders: Public Investment Theory

Profesor agir adimlarla projektore yaklasti. Gozlugunu burnunun
uzerinde once biraz ileri itip sonra tekrar geri cekti. Anlatacagi
seyden emin olduktan sonra basini kaldirdi ve soze basladi. "today we
will talk about the decision making mechanisms in the third world".
Sonra biraz gulumsedi, birazdan anlatacaklarimdan sonra hepiniz kucuk
dilinizi yutacaksiniz der gibiydi. "The case study is The big Famine in
Sudan".
Sonra basladi anlatmaya, yil 1980. Orta ve dogu Afrika'da muthis bir
kuraklik basgostermis, USAID (US Agency of International Development)
ve diger uluslararasi organizasyonlar alarm veriyor. Aclik krizinin en
cok yogunlasacagi bolge sanilan Sudan'a nota yagiyor. Aman dikkat, en
az iki milyon kisi kaybedeceksiniz, kriz senaryolari uretin bize de ne
yapacaksak soyleyin diye. Sudan'dan cit yok. 1981 yilinin sonuna
geliniyor, kuraklik ve buna bagli aclik yavas yavas kendini gostermeye
baslamis. USAID Sudan'a haber gonderiyor, parasini biz veriyoruz size
adam gonderiyoruz diyorlar. Dersi anlatan profesor ekibin basina
seciliyor ve Sudan'a gitmek uzere yola koyuluyorlar. Ellerinde
bilgisayarlar, ceplerinde para ve bircok uluslararasi yardim
kurulusundan ayni ve nakdi yardimla variyorlar Khartoum'a. Ulkenin tum
tren yolu ve sozde karayolu inceleniyor, tahmini hava raporlari ile
birlesince devasa kriz senaryolari cikiyor ortaya. Ayrinitili yoneylem
planlari sunuluyor baskana. Diktatorden bozma, kabile lideri vasfindan
kurtulamamis adamin umrunda degil tabi... Planlar haftalarca bekliyor,
bu arada baskente yigilan yuzlerce ton yiyecek cogu ordu mensubu elit
tabaka ve fareler tarafindan talan ediliyor.
Bu arada kirsal kesimden gelen olum haberleri gunden gune artiyor,
yerel isyanlar basliyor. Komur yok diye tutulan trenlere silah ve asker
yukleniyor, halkin uzerine saliniyor. Birkac ay sonra baskanin akli
basina geliyor ya da artik vicdani el vermiyor cagiriyor ekibi yanina.
Kuraklik almis yurumus. Tum dunya televizyonlarinda karinlari sis,
gozleri capakli iskelet halini almis cocuklarin goruntuleri. Baskana
trenleri verin diyorlar, baska care yok. Olmaz diyor bakanlardan biri,
trenlerin cogu bize lazim. Seker Bayrami gelmis, baskente seker ve
baska ticari mallar gerekli. Bu ay trenler liman ve Khartoum arasinda
isleyecek sadece. O ay ne mi oluyor? Tam 200.000 kisi acliktan oluyor
kirsal kesimde...Bir sonraki ay hersey icin cok gectir artik...
Profesor projektoru kapatti, iste dedi ucuncu dunya boyle. Cogunuz
orada calisacaksiniz ileride, nelerle karsilacaginizi bilin.
Modern dunyanin ogrencileri biribirlerine bakarak siritti. Ben hic
uzerime alinmadim, ben de gulumsedim ve yanimda oturan Jamaika'liya
siritarak dersten ciktim.
Tarih: 23 Agustos 1999
Yer: Amerika'da bir Universite (Computer Lab)
Internet'ten bizim Sudan'lilari izliyorum. En buyuk ve en sisman olan
Sudan'lidan ses yok, oyle ya yuzu yok herhalde. 30 yildir yonettigin
devletin bir kriz senaryosu yok, kimse bilmiyor dogal bir afette ne
yapilacak. Ustelik adamin meslegi bu, aklina gelmemis ki. Niye gelsin
zaten, gece yatarken son dusundugu sey yarinki ihaleyi Cevdet'e mi
versek yoksa Mehmet'e mi...
Biyikli ve gozluklu Sudan'li biraz daha acemi sudanlilikta. Araya
kurttan tureme sudanlilar da girince iyice sasirmis felegini...Kurttan
tureme bir Sudan'li zaten milleti cildirtmis,
Yesil Sudanlilar ayri bir havada, baslarindaki en buyuk sudanli'dan
kurtulmaya calisiyorlarsa da nafile. Sudanlilik damarlarina islemis bir
kere. Allah'in isine karisilmaz onlar da biliyor ama kuran kurslari
kapatilmasaydi en azindan 7.4 siddetinde olmazdi diye akillarindan da
gecirmiyor degiller hani.
Ben bizim Sudan'lilara oylece bakiyorum. Icimden ozur diliyorum, once
Jamaika'li cocuktan, sonra tum Sudan'lilardan...Canim Sudan'li
kardeslerim, nereden bilirdim aslinda ayni kaderi paylastigimizi. hem
de tam 19 yil sonra...
Gediz
Sudan'li kelimesi sadece benzetme icindir, hicbir asagilama kriteri
tasimamaktadir.